Chronometr klimatycznej przemiany – parking wielopoziomowy, Katowice

Zostało nam 30 lat.

Zgodnie z porozumieniem paryskim, do 2050 roku musimy osiągnąć zero-emisyjność. Jako ludzkość nie mamy alternatywy. Redukcja emisji zdeterminuje jakość ludzkiego życia na naszej planecie na kolejne setki lat. 

Do 2030 roku musimy zredukować połowę dotychczasowej emisji, zaś do 2040 roku o kolejne 50%. Natomiast w 2050 roku musimy osiągnąć zero-emisyjność. Tylko wtedy mamy szansę, żeby średnia temperatura na ziemi wzrosła o nie więcej niż 1,5 stopnia Celsjusza. 

„Świat, który tworzymy” 

Jeśli pozostaniemy na ścieżce, którą obecnie podążamy, ziemia przestanie być miejscem zdatnym do życia dla ludzi.  W konsekwencji świat cechować będzie permanentne zatrucie powietrza, konieczność ciągłego noszenia masek, stałego sprawdzania pomiarów powietrzna, miliony samochodów jeżdżących wszędzie wokół nas, niemal całkowite zanikanie naturalnej przyrody trawionej przez pożary i susze, dezertyfikacja klimatu. Temperatura w lecie to 44 stopnie, nieprzerwany strumień migracji, konflikty o wodę, wzrost cen żywności, pogorszenie stanu zdrowia i wysoka śmiertelność niemowląt, zamieszki na tle żywności, nienaturalne i nieprzewidziane zjawiska pogodowe, wszechobecne systemy alarmowe to będzie nasza normalność. Jeśli nie podejmiemy niezbędnych działań znajdziemy w apokaliptycznym świecie.

„Świat, który musimy stworzyć”

Alternatywą jest całkowita zmiana naszych przyzwyczajeń i postępowania, która cały czas ma jeszcze szansę doprowadzić do tego, że powietrze będzie wilgotne i świeże niczym w lesie, wszędzie będą rosnąć drzewa (które jako jedyne na stałe wiążą dwutlenek węgla), nastąpi redukcja liczby pojazdów, gromadzenie wody deszczowej z wykorzystaniem małej lokalnej retencji, oparcie rolnictwa na gospodarce związanej z drzewami, napędzanie komunikacji prądem, wykorzystanie źródeł odnawialnej energii, decentralizacja gospodarki, tworzenie silnych  lokalnych społeczności, samowystarczalność energetyczna budynków, redukcja zużycia niepotrzebnej energii poprzez wykorzystanie inteligentnych technologii, ogrody hydroponiczne, większość jedzenia będzie pochodzi z własnych upraw lub małych lokalnych farm. Będą nam towarzyszyć zielone ogrody uprawne na dachach, transport publiczny oraz współdzielone pojazdy, ograniczenie ekstremalnych zjawisk pogodowych. 

Świat, który projektujemy

Parking, jako taki, jest symbolem wysokiej emisyjności naszego „świata, który tworzymy.” Zaproponowana struktura stanowi odpowiedź na potrzeby dzisiejszego świata. Trzeba mieć jednak świadomość, że kierują nas one ku apokaliptycznej wizji świata 2050 roku. 

Koncepcja posiada jednak również potencjał zmiany. Budynek jest swoistym chronometrem klimatycznej przemiany. Ideą jest przekształcanie w miarę upływu czasu obiektu wysokoemisyjnego, na obiekt emitujący tlen.

Chronometr klimatycznej przemiany

Zgodnie z badaniami naukowymi, chcąc zmienić kierunek w którym dotychczas szliśmy, musimy zacząć realizować przedstawiony wcześniej restrykcyjny harmonogram. Parking o formie podwójnej helisy odmierza czas zmian klimatycznych poprzez periodyczną redukcję ilości miejsc postojowych na rzecz elementów tworzących program „świata, który musimy stworzyć.” Wraz z zanikiem funkcji parkingowej, pojawiać się będą m.in.: zieleń rekreacyjna, łąki kwietne, retencja wody deszczowej, ule oraz schronienia dla zwierząt wspierające bioróżnorodność, tężnie odświeżające lokalnie powietrze, elementy miejskich farm (wertykalne), współdzielone pojazdy elektryczne, odnawialne źródła energii, w tym panele fotowoltaiczne oraz zbiorniki z algami, produkującymi tlen i nawożącymi rośliny. Powstająca w ten sposób przestrzeń stanowić będzie lokalny filtr powietrza. 

Ponadto poprzez swój wyraz symboliczny, struktura stanie się swoistym manifestem przemian. Przewidziana pośród zieleni, funkcja ekspozycyjna i edukacyjna związana z zapisem ustaleń kolejnych szczytów klimatycznych ONZ, po całkowitym przekształceniu, będzie stanowić memoriał przebytej drogi prowadzącej do zatrzymania postępujących zmian klimatu. Coroczne szczyty klimatyczne wyznaczają interwały czasowe do przekształcenia kolejnych kilkudziesięciu miejsc postojowych (70 w okresie 2020-2030; 35 w okresie 2030-2050). Jest to tym bardziej istotne w kontekście lokalizacji przedsięwzięcia – w jednym z najważniejszych miejsc na zarówno na Górnym Śląsku jak i w samych Katowicach. Z jednej strony jest to serce miasta i ośrodek kultury, z drugiej strony to teren pogórniczy, znajdujący się na obszarze o znacznym zanieczyszczeniu i degradacji. Projekt stanowić ma głos w dyskusji o nowoczesnym podejściu do energetyki, transportu, wykorzystania kopalin i zasobów naturalnych. Symbolikę podkreśla skontrastowanie prezentowanej koncepcji z tradycją eksploatacji górniczej.