zszyj-to! : rewitalizacja obszaru poprzemysłowego, Wrocław

Od krawędzi do szwów

Teren opracowania należy do najciekawszych miejsc Wrocławia. Jednakże pomimo potencjału jak i dziedzictwa, wydaje się on być zapomniany i ma charakter zdegradowanych terenów pokolejowych.  Biorąc to pod uwagę niezbędna jest rewitalizacja tego obszaru poprzemysłowego. Elementem definiującym przestrzeń jest znacznie wyniesiony nasyp z linią kolejową. Tworzy on istotną krawędź w strukturze funkcjonalnej i kompozycyjnej miasta. Ma postać swoistej bariery, skupiającej po obu stronach miejsca o charakterze publicznym – związane z usługami i kulturą. Stąd też istnienie krawędzi w tkance miejskiej wytworzyło pasmowy układ urbanistyczny przestrzeni, który jednak nie posiada wzajemnych połączeń.

W ramach projektu, kolejne pasy funkcjonalno-przestrzenne połączyliśmy wprowadzając „szwy” – przestrzenie stanowiące linie poprzecznych połączeń w stosunku do pasmowego układu funkcjonalnego zabudowy i komunikacji. Wyróżniliśmy je zarówno formalnie poprzez dobór materiału i kolorystyki, jak i funkcjonalnie. I tak w punktach przecięć szwów z kolejnymi pasami, wprowadziliśmy zróżnicowane funkcje istotne dla danego miejsca. Dzięki temu stanowią one punkty orientacyjne oraz osobliwość poszczególnych miejsc. Co więcej umożliwiają one przenikanie zarówno fizyczne jak i wizualne, pełniąc rolę linii połączeń i wymiany. Skutkuje to podniesieniem poziomu dostępności i użyteczności kolejnych „zszytych” przestrzeni (pasów).

Aktywność lokalna i ogólno miejska

Dobierając aktywności, uwzględniliśmy zarówno potrzeby i aktywizację lokalnej społeczności, jak i pozostałych mieszkańców Wrocławia i aglomeracji. Dlatego też proponujemy strukturę funkcjonalną, kontynuującą funkcje pro-społeczne, mieszkaniowe oraz wprowadzającą przestrzenie warsztatowe i rzemieślnicze oraz przeznaczone pod start-up’y i coworking. Obszar ten stanowić ma zaplecze dla rozwijającej się urbanizacji terenów Przedmieścia Oławskiego, oraz przyległych terenów pokolejowych i poprzemysłowych.

Centralnym elementem całego układu jest zielony salon miejski w zabytkowym parku ze starodrzewem – zaraz przy Forum Wymiany Myśli w rewitalizowanym Dworcu Górnośląskim. Zabytkowy Dworzec Górnośląski stanowi przestrzeń aktywności kulturalno-społecznej z miejscami na wystawy i prowadzenie warsztatów. Dodatkowo, dzięki amfiteatralnym schodom otwieramy go na przestrzeń parku.

W sąsiedztwie zabytkowego dworca zaplanowaliśmy budynek biurowy (oparty o model mecenatu i mentoringu oraz start-up’ów) korespondujący wysokością z budynkiem Silver Tower. W rezultacie tworzy on urbanistyczną bramę ul. Piłsudskiego. Jego dwie pierwsze kondygnacje przeznaczyliśmy na cele publiczne, tworząc otwarcie na teren z zabytkowymi wiatami peronowymi.

Z kolei górny, kolejowy taras z zabytkowymi wiatami przeznaczyliśmy na targowisko, rękodzieło, imprezy plenerowe oraz małą gastronomię. Funkcjonuje on w  oparciu o system mobilnych wagonów. Dzięki temu zapewniamy przekształcalność i obsługę poszczególnych funkcji w zależności od przyjętego scenariusza. Całość tej przestrzeni dopełniliśmy łąką kwietną.

Jednocześnie proponujemy szeroki program rewitalizacji podwórek sąsiedzkich wewnątrz kwartału kamienic. W związku z tym zakładamy liczne przestrzenie do aktywności, w tym: sad społeczny, forum sąsiedzkie, trawnik rekreacyjny, ogródki społeczne, lasek, plac zabaw, górki, czy też stoliki sąsiedzkie w przestrzeni woonerf.

Rewitalizacja obszaru poprzemysłowego – dostępna, inkluzyjna przestrzeń

W ramach projektu rewitalizacji obszaru poprzemysłowego przewidzieliśmy likwidację istniejącej noclegowni i łaźni dla osób bezdomnych i zastąpienie jej wielopoziomową, elastyczną i etapowalną strategią. Podstawową zasadą jest zastosowanie prostych, ekonomicznych i ogólnodostępnych rozwiązań, odpowiadających na konkretne problemy: publicznych pralni w formie pop-up i lodówek społecznych oraz wyznaczenie miejsca parkingowego przy Dworcu Głównym dla Mobilnego Punktu Pomocowego (sezonowo w formie autobusu-ogrzewalni / całorocznie jako ambulatorium medyczne). Co ważniejsze, rozwiązania te bazują na sprawdzonych wrocławskich inicjatywach, jak np. MiserArt. Dalej, w budynku dawnej noclegowni dla drużyn konduktorskich przewidujemy przywrócenie pierwotnej funkcji budynku w formie Hostelu. Oferować on będzie zarówno miejsca komercyjne, jak i dla os. bezdomnych. Ponadto, w proj. zabudowie mieszkaniowej przewidujemy pion mieszkań socjalnych z inkluzyjną przestrzenią wspólną, uwzględniający zamieszkiwanie os. bezdomnych w systemie Housing First. Konsekutywnie, w celu aktywizacji os. bezdomnych planujemy zatrudnienie ich w hostelu oraz włączenie w działania  strefy warsztatowej i rzemieślniczej.

Całość koncepcji dopełniliśmy realizacją standardów miasta dostępnego w myśl projektowania uniwersalnego.  W związku z tym, kształtujemy przestrzeń w sposób niewykluczający żadnej z grup społecznych w tym m.in. osób starszych i niepełnosprawnych. Położyliśmy również nacisk na priorytetyzację ruchu pieszego i rowerowego z ograniczeniem i uspokojeniem ul. Małachowskiego.